| |
1. |
เพื่อการตรวจวินิจฉัยโรค |
| |
|
เนื่องจาก tumor marker ส่วนใหญ่มีความไวสูงจึงสามารถใช้ในการวินิจฉัยโรคได้ แต่ควรจะใช้ร่วมหรือเสริมกับการตรวจอื่นๆ เช่น การใช้ CA19-9 ร่วมกับการตรวจด้วยอุลตราซาวนด์ หรือเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ จะสามารถช่วยในการตรวจวินิจฉัยโรคมะเร็งตับอ่อนได้ดีขึ้น ในบางครั้งอาจจำเป็นต้องใช้ tumor marker มากกว่า 1 ชนิดในการช่วยวินิจฉัยโรค อย่างไรก็ตาม ควรตระหนักว่าการตรวจวัด tumor marker นั้น อาจตรวจได้ผลในลักษณะผลบวก หรือผลลบปลอมได้ เพราะมะเร็งในช่วงเริ่มต้นบางชนิด ระดับ tumor marker ไม่สูงนัก และพอให้ค่าขึ้นสูงก็ต่อเมื่อเกิดการแพร่กระจายของมะเร็งไปมากแล้ว |
| |
|
เพื่อการพยากรณ์โรค |
| |
|
สามารถใช้ในการช่วยพยากรณ์ความรุนแรงของโรค เป็นประโยชน์ในการช่วยแพทย์ในการตัดสินใจเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมให้แก่ผู้ป่วย เช่น ควรให้การรักษาโดยการผ่าตัด หรือโดยการให้รังสีรักษาหรืออาจใช้เคมีบำบัด เป็นต้น ดังนั้นจึงต้องตรวจระดับ tumor marker ในผู้ป่วยทุกรายก่อนเริ่มต้นให้การรักษา |
| |
3. |
การตรวจคัดกรองโรค (Screening Test) |
| |
|
คุณสมบัติของ tumor marker ในปัจจุบันยังไม่เหมาะสมในการนำมาใช้ในการตรวจกรองเพียงอย่างเดียว แม้ว่าส่วนใหญ่จะมีความไวสูงในการตรวจวินิจฉัยโรคแต่ก็ยังมีความจำเพาะต่ำ เช่น ในผู้ป่วยมะเร็งตับขั้นต้น แม้จะตรวจพบค่า AFP สูงผิดปกติถึง 95% ของผู้ป่วย แต่ค่า AFP ก็สูงผิดปกติได้ในโรคอื่นๆ ของตับ เช่น ตับอักเสบจากการดื่มเหล้า โรคตับแข็ง เป็นต้น แต่ก็ได้มีการพัฒนาเทคโนโลยี่ด้านอิมมูโนวิทยาอย่างไม่หยุดยั้ง อาจสามารถใช้ในการตรวจกรองโรคมะเร็งได้ในเร็วๆ นี้ |
| |
4. |
การตรวจเพื่อติดตามผลการรักษา |
| |
|
ประโยชน์ที่สำคัญที่สุดชองการตรวจ tumor marker คือ การติดตามผู้ป่วยมะเร็งในระหว่าง และภายหลังการรักษา ควรมีการตรวจเป็นระยะๆ ทุก 3-6 เดือน หรือถี่กว่านั้นในระยะแรก ค่าที่ตรวจได้ควรนำไปเปรียบเทียบกับค่าที่ได้ก่อนให้การรักษา หากการรักษานั้น ได้ผลดีจะพบว่าระดับ tumor marker ลดลงจนกลับมาสู่ระดับปกติ หากระดับ marker ยังให้ค่าสูงอยู่แสดงว่าการรักษาไม่ได้ผลควรพิจารณาเปลี่ยนวิธีการรักษา |
| |
5. |
การสืบค้นโอกาสการเกิดมะเร็งซ้ำและการกระจายของโรค |
| |
|
ผู้ป่วยมะเร็งทุกรายแม้ว่าจะรักษาจนหายหรือโรคสงบลงแล้ว ควรได้มีการตรวจวัดระดับ tumor marker อย่างน้อยทุก 6 เดือน ผู้ป่วยที่มีระดับปกติแล้ว ต่อมาเริ่มมีระดับสูงขึ้น ควรตรวจซ้ำภายใน 1 เดือน ถ้าพบว่าค่ายังสูงอยู่ให้ตรวจร่วมกับวิธีอื่นๆ ในการวินิจฉัยว่า เกิดโรคว้ำหรือเกิดการกระจายตัวของมะเร็งหรือไม่ tumor marker ที่ดี จะช่วยวินิจฉัยได้หลายเดือนก่อนที่ผู้ป่วยจะเกิดอาการ |
