สาเหตุของโรคไตวายเรื้อรัง มักจะเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น เป็นโรคเบาหวาน หรือโรคความดันโลหิตสูง ที่เป็นมานานๆ โรคไตอักเสบเรื้อรัง รวมทั้งนิ่วในไต สำหรับการรักษานั้นปัจจุบันมี 2 วิธี คือ การล้างไตทางหน้าท้อง และการล้างไตโดยการฟอกเลือด

การล้างไต ทำให้โรคไตวายหายหรือไม่ ?

การล้างไต ไม่ทำให้โรคไตวายหาย แต่เป็นการทำงานแทนไต คือ ล้างเอาน้ำและของเสียออกจากร่างกาย เมื่อหยุดล้างไต ของเสียในเลือดก็จะสะสมขึ้นมาอีก เพราะฉะนั้น ผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง จึงต้องล้างไตเป็นประจำ เพื่อให้มีชีวิตอยู่ได้

เมื่อล้างไตแล้วผู้ป่วยจะดีขึ้นไหม ?

ถ้าล้างไตได้พอเพียงและสม่ำเสมอ ผู้ป่วยจะมีอาการดีขึ้น รับประทานอาหารได้ ไม่ซึม มีคุณภาพชีวิตที่ดีพอสมควร แต่ผู้ป่วยต้องควบคุมอาหาร มารับการล้างไตเป็นประจำ และรับประทานยาหลายขนาน

ล้างไตแล้วผู้ป่วยจะมีชีวิตอยู่ได้นานเท่าไร ?

ผู้ป่วยจะอยู่ได้นานเท่าไร ขึ้นอยู่กับโรคอื่นๆ ที่ผู้ป่วยมีร่วมด้วย ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่เป็นไตวาย มักมีโรคอื่นแทรกซ้อนด้วย เช่น โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ เส้นเลือดสมองตีบ มักจะมีชีวิตอยู่ได้ไม่นาน สำหรับผู้ป่วยไตวายที่มีแต่โรคไต ไม่มีโรคร้ายแรงอื่นร่วมอยู่ด้วย มักอยู่ได้นานกว่า 5 ปี ถ้าล้างไตดีๆ

ค่าใช้จ่ายในการล้างไตแพงมากไหม ?

ค่าใช้จ่ายในการล้างไต ในปัจจุบันยังมีราคาแพง เพราะเครื่องมือและอุปกรณ์มีราคาแพง โดยทั่วไป ค่าใช้จ่ายในการล้างไต ด้วยการฟอกเลือดประมาณ 2 - 3 หมื่นบาทต่อเดือน การล้างไตต้องทำประจำ ทำให้ค่าใช้จ่ายสูงมากในระยะยาว มูลนิธิโรคไตพยายามให้บริการล้างไต ด้วยการฟอกเลือดในราคาถูก แต่มีจำนวนเครื่องฟอกเลือดจำกัด ไม่สามารถรับผู้ป่วยได้หมด โรงพยาบาลของรัฐ ก็พยายามเพิ่มบริการฟอกเลือด แต่ก็รับได้จำกัดเช่นกัน จึงให้การรักษา ด้วยการล้างทางหน้าท้องมากกว่า ค่าใช้จ่ายของการล้างไต โดยวิธีล้างทางหน้าท้อง ถูกกว่าการฟอกเลือดประมาณ 10 - 20 %

มีข้อพิจารณาอย่างไรบ้าง ในการตัดสินใจว่าควรล้างไตหรือไม่ ?

เนื่องจากการล้างไต ต้องทำไปตลอด ผู้ป่วยและญาติต้องตัดสินใจว่า จะรักษาอย่างไร จะล้างไต หรือเพียงประคับประคอง ปัจจัยที่ใช้ในการตัดสินใจว่า ควรล้างไตหรือไม่ ได้แก่

ก่อนตัดสินใจล้างไต ควรพิจารณาปัจจัยต่างๆ ดังกล่าว ประกอบกับคำแนะนำของแพทย์ ดูว่ามีกำลังพอหรือเปล่า เพราะญาติต้องรับภาระมาก ในการดูแลเป็นเวลานาน

จะปรึกษาและรักษาโรคไตได้ที่ไหนบ้าง ?

โรงพยาบาลรัฐบาลที่มีการล้างไต มีเฉพาะโรงพยาบาลใหญ่ ซึ่งมีเครื่องฟอกเลือดจำนวนไม่เพียงพอ ต่อจำนวนผู้ป่วยไตวาย จึงให้การรักษาส่วนใหญ่เป็นแบบล้างทางหน้าท้อง (CAPD)

มูลนิธิโรคไตให้บริการฟอกเลือด ด้วยราคาถูก ด้วยความช่วยเหลือของรัฐบาล ถึงแม้จะมีเครื่องฟอกเลือดมาก แต่ก็ยังไม่พอ ต่อความต้องการของผู้ป่วยไตวาย จึงจำกัดไว้เฉพาะผู้ป่วยไตวาย ที่อายุน้อย และรอเปลี่ยนไตอยู่

เนื่องจากบริการล้างไตของภาครัฐไม่เพียงพอ ผู้ป่วยส่วนใหญ่ต้องใช้บริการ ของโรงพยาบาลเอกชนที่มีบริการล้างไต ส่วนใหญ่นิยมใช้วิธีฟอกเลือด

นายแพทย์ถนอมศักดิ์ อัศวดิลกชัย
แผนกอายุรกรรม