โรคไต  มีหลายประเภท บางอย่างเป็นแล้ว รักษาหายขาดปกติ โรคบางอย่างรุนแรง มีการทำลายไตไปมากๆ ก็ทำหน้าที่ไต ลดน้อยลงมากๆ ร่างกายก็เริ่มแย่ จากภาวะไตพร่อง กลายเป็น โรคไตวาย ซึ่งผมพูดถึงเฉพาะ ไตวายเรื้อรัง ซึ่งรักษาไม่ค่อยหายขาด และการรักษาค่อนข้างซับซ้อน

ไต มีหน้าที่หลายอย่าง หน้าที่หลักที่ทราบกันทั่วไป คือ ขับถ่ายของเสียออกจากร่างกาย ที่เราเห็นกันทุกวันๆ คือ ปัสสาวะนั่นแหละ ปัสสาวะมาตั้งเยอะ 50-60 ปีมาแล้วไม่มีปัญหา ไม่ปัสสาวะซัก 2 วัน จะเป็นอะไรไป เกิดเรื่องแน่นอน ในการดำรงชีวิตของทุกๆ วัน ซึ่งต้องกินอาหารเข้าไป เพื่อย่อยสลายเป็นพลังงาน ให้มีชีวิตอยู่ ก็ต้องมีของเสียเกิดขึ้น ของเสียบางส่วน เปลี่ยนเป็นรูป ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ผ่านทางปอด และหายใจออกไป ของเสียที่ไม่สามารถสลายเป็นก๊าซได้ เช่น อาหารที่สลายจากโปรตีน และกรดด่าง จะขับออกทางไต ฉะนั้น ต้องออกทุกวัน เปรียบง่ายๆ กับท่อน้ำเสีย ถ้าเกิดการอุดตัน บ้านท่านคงเจิ่งนองไปด้วยน้ำเสีย สิ่งปฎิกูลต่างๆ

หน้าที่ไตอื่นๆ เช่น การรักษาดุลย์ กรดด่าง, เกลือแร่ในร่างกาย และสร้างฮอร์โมน กระตุ้นการสร้างเม็ดโลหิตแดง ไม่ให้โลหิตจาง

สาเหตุของไตวายเรื้อรัง มีหลายอย่าง ที่พบบ่อยๆ คือ ไตอักเสบ เช่น จากโรคSLE, นิ่ว, เบาหวาน, ความดันโลหิตสูง, เก๊าท์ที่ควบคุมไม่ดี, ยาแก้ปวดบางตัว ฯลฯ ภาวะที่ว่านี้ ทำให้หน้าที่ไต เสื่อมลงเรื่อยๆ พอลดลงถึงระดับหนึ่ง (มากกว่า50 %) อาการไตวาย ก็จะเริ่มปรากฎ แรกๆ จะไม่มีอาการใดๆ อาการเริ่มต้น ตั้งแต่ เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย วิงเวียน ซีดๆ บวมๆ ตามหน้า, ขา : ปัสสาวะจะผิดปกติ ไตวายบางชนิด ปัสสาวะปกติ บางชนิดจะปัสสาวะน้อย หรือไม่ปัสสาวะเลย ความดันโลหิต อาจสูงขึ้น หรือสูงมากกว่าเดิม อาการปวดหลังที่ ชาวบ้านชอบกลัวว่าจะเป็นโรคไต จะพบในกรณีโรคไตวาย ที่เกิดจากโรคนิ่วเท่านั้น จึงสรุปว่า อาการปวดหลัง อาจจะเป็นโรคไต หรือโรคอื่น ก็ได้ และโรคไตวายเอง ก็อาจจะไม่ปวดหลังเลยก็ได้ ถ้าโรคเป็นหนักเข้า ก็จะหอบเหนื่อย จากภาวะน้ำเกิน, ปอดชื้น, ไอ, นอนราบไม่ได้, คลื่นไส้อาเจียน, บวมมาก สุดท้ายหัวใจจะล้มเหลว น้ำท่วมปอดมาก หายใจเป็นฟอง อาจมีเลือดปน เกลือแร่บางตัว อาจสูงมาก เช่น โปแตสเซียม ทำให้ถึงแก่กรรมได้ ถ้ารักษาไม่ทันท่วงที

การรักษาโรคไตวายเรื้อรัง ประกอบด้วย รักษาภาวะวิกฤต ิซึ่งจะทำให้คนไข้เสียชีวิตก่อน เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว ภาวะชัก, ภาวะโปแตสเซียมเกิน เมื่อภาวะดังกล่าวบรรเทาแล้ว ต้องหาสาเหตุ และแก้ไข เช่น ผ่าเอานิ่วออก, ควบคุมเบาหวาน, ความดันโลหิตให้ใกล้เคียงปกติ, รักษาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ถ้ารักษาโรคอันเป็นสาเหตุแล้ว หน้าที่ไต ก็จะกลับฟื้นมาบางส่วน ถ้าหน้าที่ไตไม่กระเตื้องขึ้น จากการรักษาดังกล่าว วิธีการต่อไปมี 2 แบบใหญ่ๆ คือ

นพ. เชวง ลิขสิทธิ์