อาหารประเภทไขมัน เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับร่างกาย นอกจากจะให้พลังงานแล้ว ยังมีกรดไลโนเลอิค ซึ่งเป็นกรดไขมันจำเป็นสำหรับร่างกาย ช่วยในการดูดซึมวิตามินต่างๆ ฉะนั้น เราจึงจำเป็นต้องรับประทานอาหารประเภทไขมัน แต่ปริมาณไขมันที่ได้รับไม่ควรเกิน ร้อยละ 25 –30 ของพลังงานทั้งหมด ที่ได้รับจากสารอาหาร เพราะเมื่อรับประทานมากเกินกว่าที่ร่างกายต้องการแล้ว จะทำให้เกิดโรคอ้วน และภาวะไขมันในเลือดสูงได้

ภาวะไขมันในเลือดสูง เป็นสาเหตุสำคัญอย่างหนึ่ง ที่ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดแข็งตัว ทำให้เลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ของร่างกายไม่เพียงพอ ถ้าเกิดกับหัวใจหรือสมอง จะเป็นสาเหตุให้เกิดโรคหัวใจวาย หรืออัมพาตได้

ไขมันในเลือดคืออะไร

ไขมันในเลือด  หรือโคเลสเตอรอล เป็นสารที่มีอยู่ในอาหาร จำพวกเนื้อสัตว์ และผลิตผลของสัตว์ โดยปกติแล้วร่างกายคนเรา จะมีโคเลสเตอรอลอยู่แล้ว โดยได้มา 2 ทางคือ จากอาหารที่รับประทาน และจากการสังเคราะห์ของตับในร่างกาย

ไขมันในเลือดประกอบด้วย

โคเลสเตอรอล  เป็นสารไขมันที่ตับสร้างขึ้น เพื่อใช้ในการสร้างฮอร์โมนเพศเซลประสาท และน้ำดี  นอกจากนี้ ร่างกายยังได้รับโคเลสเตอรอล จากอาหารประเภทเนื้อสัตว์ และผลิตภัณฑ์สัตว์ที่รับประทานอีกด้วย โคเลสเตอรอลในเลือด แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ

ไตรกลีเซอไรด์  เป็นสารอาหารประเภทไขมัน ที่เราบริโภคอยู่เป็นประจำ พบทั้งในพืชและสัตว์ ไตรกลีเซอไรด์ช่วยให้อาหารมีรสชาด และทำให้อิ่มท้องอยู่นาน ช่วยในการดูดซึมวิตามินเอ  ดี อี และเค และที่สำคัญคือไตรกลีเซอไรด์ เป็นสารที่ให้พลังงานที่สำคัญแก่ร่างกาย  แต่หากได้รับไตรกลีเซอไรด์จากอาหาร มากเกินกว่าที่ร่างกายต้องการ  ไตรกลีเซอไรด์จะถูกสะสมไว้ตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย  ทำให้น้ำหนักเพิ่ม และอ้วนขึ้น

ไตรกลีเซอไรด์  นอกจากจะได้จากการบริโภคไขมันแล้ว  ตับยังสามารถสร้างไตรกลีเซอไรด์ จากอาหารประเภทแป้ง  น้ำตาล  และแอลกอฮอล์  ที่เราบริโภคเข้าไปอีกด้วย  ซึ่งจะอยู่ในสภาพไขมันชนิด  วี.แอล.ดี.แอล. (VLDL)

วี.แอล.ดี.แอล  นี้จะทำหน้าที่นำไตรกลีเซอไรด์ ที่ร่างกายสร้างขึ้น ไปไว้ตามผนังหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดแดงแข็งตัว

จะทราบได้อย่างไรว่ามีภาวะไขมันในเลือดสูงหรือไม่

การที่เราจะทราบว่าไขมันในเลือดสูงหรือไม่นั้น  จำเป็นต้องตรวจเลือด ในการตรวจเลือด ควรงดอาหารประมาณ  12-14  ช.ม.  ดังนั้น จึงนิยมให้งดอาหารทุกชนิด ยกเว้นน้ำเปล่า หลังอาหารเย็นจนถึงเช้า และมาเจาะเลือดก่อนรับประทานอาหารเช้า

ไขมันในเลือดสูงอันตรายอย่างไร

เมื่อระดับโคเลสเตอรอลเหลือเกิน ความต้องการของร่างกาย จะสะสมอยู่ในเส้นเลือดเป็นเวลานาน  โคเลสเตอรอลจะจับเกาะ บริเวณผนังเส้นเลือด ทำให้เส้นเลือดแข็งตัว และเสียความยืดหยุ่น หรือไปอุดตันทางเดินโลหิต ทำให้หัวใจทำงานหนักมากขึ้น  เป็นสาเหตุของโรคความดันโลหิตสูง  โรดหัวใจ  ซึ่งอาจทำให้เป็นอัมพาต หรือเป็นอันตรายถึงชีวิตได้  หากเส้นเลือดในสมองแตกหรือเกิดหัวใจวาย

อาการเมื่อโคเลสเตอรอลในเลือดสูง

เมื่อระดับโคเลสเตอรอลในเลือด สูงมากเป็นระยะเวลานาน  โรคที่เกิดตามมาและพบบ่อยคือ โรคหัวใจ และหลอดเลือดหัวใจตีบ ซึ่งอาการเตือนอาจไม่เด่นชัดนัก คือ เหนื่อยง่ายขณะออกกำลัง  เจ็บหน้าอก พอพักจะดีขึ้น อาจมีอาการเจ็บหน้าอกร้าวไปแขนซ้าย หรือหลัง หากมีอาการแบบนี้ควรไปพบแพทย์ทันที

สาเหตุของภาวะไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไรบ้าง

ควบคุมอาหาร เพื่อควบคุมระดับไขมันในเลือด

ดัชนีมวลกาย  =  น้ำหนัก (กิโลกรัม) /  ส่วนสูง 2 (เมตร)     

เรียบเรียงโดย นางตรีทิพย์ ปานเจริญ  งานการพยาบาลผู้ป่วยพิเศษ